Mükemmeliyetçilik: Yolun İki Farklı Yüzü…

Mükemmeliyetçilik ile  ilgili farklı tanımlar mevcuttur.Bunlardan bazıları:

Aşırı yüksek standartlara ulaşma tutkusu ve daha azını kabul etmeme.

-Webster’s II. New College Sözlüğü

Bir işte mükemmellik için aşırı ve haddinden fazla çaba gösterme

-Webster’s Ninth New Collegiate Sözlüğü

Elinden gelenin en iyisini yapma ve başkalarından da aynısını bekleme

-Oxford Wordpower Sözlüğü

Mükemmeliyetçilik, bir çoğumuzun hayatında tanıdık bir kavramdır. Ancak, mükemmeliyetçilik kendi içinde iki farklı yüz barındırır: olumlu mükemmeliyetçilik ve olumsuz mükemmeliyetçilik. Her ikisi de hayatımıza etki eden bu yaklaşımlar, bireylerin başarılarını şekillendirebilir ve duygusal refahlarını etkileyebilir.

Olumlu Mükemmeliyetçilik:

Olumlu mükemmeliyetçilik, bireyin kendisinden yüksek standartlar beklemesini içerir. Bu kişiler, hedeflere ulaşmak için çaba sarf etmekten çekinmezler. Başarısızlık karşısında bile bu durumu bir öğrenme fırsatı olarak görme eğilimindedirler. Olumlu mükemmeliyetçilik, kişisel gelişimi destekleyen bir güç olabilir, ancak dengeli bir şekilde uygulanmalıdır.

Olumlu mükemmeliyetçilikteki bireyler, hedeflere odaklanırlar, sorumluluk alırlar ve öğrenmeye açık olmalarıyla bilinirler. Bu yaklaşım, kişisel ve mesleki başarıya ulaşmalarına yardımcı olabilir.

Yüksek hedefler ve kişisel standartlar, başarılarla ödül alma çabası,kendi performansından memnuniyet ve yetenek farkındalığı olumlu mükemmeliyetçilikte mevcuttur.

Olumsuz Mükemmeliyetçilik:

Öte yandan, olumsuz mükemmeliyetçilik, kişinin kendisine sürekli olarak yeterince iyi olamadığı ve başarısızlıkla baş etmekte zorlandığı bir dünya görüşünü içerir. Bu durum, kişinin sürekli bir tatmin edilemezlik hissi içinde olmasına ve mükemmeliyetçilik standartlarına ulaşamamanın getirdiği stresle başa çıkmasına neden olabilir.

Olumsuz mükemmeliyetçilikteki bireyler, sürekli eleştirel bir iç monologla kendilerini yıpratabilirler. Bu durum, duygusal zorluklara, kaygıya ve depresyona neden olabilir. Ayrıca, bu kişiler genellikle başarılarına rağmen kendilerini yetersiz hissederler.

Çok katı ve ulaşılamaz standartlar,kendi performansından memnuniyetsizlik, yetenekleri konusunda kararsızlık,başarısızlık endişesi mükemmeliyetçilikte mevcuttur.

Mükemmeliyetçilikle baş etmek için önemli olan, olumlu mükemmeliyetçilikteki güçlü yanları korurken, olumsuz mükemmeliyetçilikteki zararlı düşünce kalıplarına karşı koymaktır. Dengeli bir yaklaşım, kişinin hedeflere ulaşmak için çaba sarf etmesini sağlarken, aynı zamanda kendi sınırlarını kabul etmesine ve kendisine nazik olmasına olanak tanır.

Çocuklarda mükemmeliyetçilikle başa çıkma ve bu tutumu azaltma konusunda kullanılabilecek stratejiler:

Realistik Beklentiler Belirleme:

• Çocuklara başarı standartlarının gerçekçi olması gerektiğini öğretin. Her zaman mükemmel olmanın mümkün olmadığını ve hataların normal olduğunu anlamalarına yardımcı olun.

Hata Yapma İzin Verme:

• Çocuklara hataların bir öğrenme fırsatı olduğunu ve herkesin zaman zaman hata yaptığını anlatın. Hataları eleştirmek yerine, bu hatalardan ne öğrenebileceklerini keşfetmelerine yardımcı olun.

Olumlu Geri Bildirim:

• Çocukları başarıları konusunda olumlu bir şekilde takdir edin. Ancak başarısızlıkları konusunda da olumlu geri bildirimde bulunun, onlara destek olun ve gelecekte daha iyi yapabilmeleri için nasıl gelişebileceklerini konuşun.

Esneklik ve Uyum Yeteneği:

• Çocuklara esnek olma ve değişen durumlarla başa çıkma becerilerini öğretin. Planların zaman zaman değişebileceğini, ve bu değişikliklere uyum sağlamanın önemli olduğunu vurgulayın.

Özsaygıyı Geliştirme:

• Çocukların değerli olduklarını hissettirin ve kendi yeteneklerini takdir etmelerine yardımcı olun. Onlara kendilerini sevmeyi ve değerli hissetmeyi öğretin.

Hedefleri Bölme:

• Büyük hedefleri küçük ve daha yönetilebilir parçalara bölmek, çocukların başarıya ulaşmalarını kolaylaştırabilir. Bu, onlara büyük hedeflere adım adım ulaşma konusunda daha fazla güven kazandırabilir.

Zaman Yönetimi ve Dinlenme:

• Çocuklara zamanlarını etkili bir şekilde yönetmeyi öğretin. Aşırı mükemmeliyetçilik, sürekli olarak çalışma ve dinlenme zamanı ayırmamanın bir sonucu olabilir. İyi bir denge kurmalarına yardımcı olun.

Model Olma:

• Kendi mükemmeliyetçilik eğilimlerinizi fark edin ve çocuklarınıza bu konuda nasıl başa çıkabileceklerini öğretecek şekilde model olun. Hatalarınızı kabul etmek ve onlarla nasıl başa çıktığınızı göstermek önemlidir.

Profesyonel Yardım Alma:

• Eğer çocuğunuzdaki mükemmeliyetçilik duygusu ciddi sorunlara yol açıyorsa, bir uzmandan yardım almayı düşünün. Psikolog veya terapist, çocuğunuza daha özel ve etkili stratejiler sunabilir.

Mükemmeliyetçilik, hayatın her alanında etkili bir faktör olabilir. Ancak, olumlu mükemmeliyetçilik ve olumsuz mükemmeliyetçilik arasında bir denge kurmak, bireylerin daha sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yaşam sürmelerine yardımcı olabilir.

Mükemmeliyetçilikle başa çıkma süreci zaman alabilir, bu nedenle sabırlı olun ve çocuğunuza bu konuda destek olun.

Uzman Psikolojik Danışman / Özel Yetenekliler Uzmanı

Tuğçe GÜNDÜZ YILMAZ

Köşe Yazısı: Samsun Gazetesi