Çocuklarda Dürtü Kontrol Bozukluğu: Algılama, anlama ve müdahale…
Çocukluk dönemi, bireyin gelişiminin en hızlı olduğu ve dünyaya bakış açısının şekillendiği en kritik dönemlerden biridir. Bu dönemde çocuk, sadece fiziksel ve bilişsel becerileri öğrenmekle kalmaz, aynı zamanda sosyal ve duygusal becerileri de geliştirir. Bu gelişim süreci içerisinde belirli davranışlar ve eylemler normal kabul edilirken, bazılar da potansiyel bir sorunu işaret eder. İşte Dürtü Kontrol Bozukluğu da bu potansiyel sorunlardan biridir.
Dürtü Kontrol Bozukluğu, çocukların duygusal tepkilerini veya davranışlarını düzgün bir şekilde yönetmekte güçlük çektiği bir durumdur. Bu, genellikle sabırsızlıkla kendini gösterir, örneğin bir çocuk aktivite değiştirmek için arkadaşlarını bekleyemeyebilir, ya da hemen hemen her durumda hızlıca hareket etme eğilimindedir. Bu tür haller genelde, çocukların daha karmaşık görevlerde veya daha yavaş tempoda yapılması gereken işlerde zorlanarak tahammülsüzlük göstermesi ve sinirlenmesi şeklinde anlaşılır.
Umut’un örneğini ele alalım. 8 yaşındaki Umut, sınıftaki diğer çocuklardan daha hızlı öğrenir ve sürekli olarak yeni şeyler için sabırsızlanır. Yeni bir konu öğrenildiğinde, hemen bir diğerine geçmek ister. Aktivitelerin arasındaki geçiş sürelerinde çoğu kez sinirlenir ve genellikle huzursuz olur. Bu, dürtü kontrol bozukluğunun tipik bir örneğidir.
Öğrenme süreci içerisinde sabır, çocukların bir konuyu tamamen anlaması ve bir sonrakine geçebilmesi için kritik öneme sahiptir. Yani Umut’un hızlı geçiş talepleri, ileride anlama ve öğrenme yeteneği üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Ayrıca, dürtü kontrol bozukluğu olan çocuklar genellikle yaşlarına uygun sosyal etkileşimlerde de zorluk yaşar, çünkü oyunlarda sıra beklemeyi veya başkalarının duygularını ve sınırlarını anlamayı zor bulabilirler.
Dürtü kontrol bozukluğunu anladıktan sonra önemli olan, uygun müdahale ve tedavi stratejilerine yönelmektir. Bu stratejiler genellikle çocuğun dürtüsel davranışlarını anlamasına ve yönetmesine yardımcı olmayı hedefler. Örneğin, bir çocukla sıraya girmeyi veya beklemeyi uygulamak, bir oyun aracılığıyla sıra beklemenin önemini öğretebilir. Dahası bilişsel davranışçı terapiler, çocuğun dürtülerini yönetme yeteneğini geliştirmenin etkili bir yolu olabilir.
Dürtü kontrol bozukluğu ciddi bir konudur ve erken teşhis edilirse etkileri en aza indirilebilir. Aileler ve eğitimciler, çocukların bu tür davranışlarını fark ederse, bir uzmana başvurmalı ve çocuklarının duygusal becerileri geliştirmesine yardımcı olacak stratejilere yatırım yapmalıdır. Çocuğunuz veya öğrencinizin hızlı geçişler yapma, sıra bekleyememe veya dürtüsel davranışlar sergileme eğiliminde olduğunu fark ederseniz, bir uzmana başvurmayı düşünebilirsiniz. Unutmayın, çocuklarımızın sağlıklı ve dengeli bir büyüme sürecine sahip olmaları toplumun tüm bireylerinin sorumluluğudur…
Uzman Psikolojik Danışman / Özel Yetenekliler Uzmanı
Tuğçe GÜNDÜZ YILMAZ
Köşe Yazısı: Samsun Gazetesi
